Argumentatieschema

Er zijn verschillende argumentatieschema's waarnaar een een argumentatie ingericht is.

Inhoud

1 Kentekenrelatie 1.1 Kritische vragen 1.2 Indicatoren 2 Vergelijkingsrelatie 2.1 Kritische vraag 2.2 Indicatoren 3 Causale relatie 3.1 Kritische vraag 3.2 Indicatoren

Kentekenrelatie

Argumentatie gebaseerd op een kentekenrelatie:

Voor x geldt y

want: voor x geldt z

en: z is kenmerkend voor y.

Kritische vragen

• Zijn er ook y's die kenmerk z niet hebben?
• Zijn er niet ook niet y's die evenzeer kenmerk z hebben?

Indicatoren

In het doorgaans 'verzwegen' deel van een kentekenrelatie zijn mogelijke indicatoren: "het is kenmerkend voor", "is eigen aan ... dat", "typerend voor" en "zijn ...".

In de conclusie/premisse zijn mogelijke indicatoren: "echt(e)", "doorgewinterde", "typische" en "het prototype van".

• Jaap is een doorgewinterde leeraar, want hij bereidt zijn lessen nauwelijks voor. (En nauwelijks voorbereiden wijst op doorgewinterdheid.)
• Jaap bereidt zijn lessen nauwelijks voor, want hij is een doorgewinterde leraar. (En doorgewinterde leraren bereiden hun lessen nauwelijks voor.)

---

Vergelijkingsrelatie

Argumentatie gebaseerd op een vergelijkingsrelatie:

Voor x geldt y

want: voor z geldt y

en: z is vergelijkbaar met x.

Kritische vraag

• Zijn er geen significante verschillende tussen z en x?

Indicatoren

In het doorgaans 'verzwegen' deel zijn mogelijke indicatoren: "is te vergelijken met", "komt overeen met" en "doet denken aan".

In de conclusie/premissen zijn mogelijke indicatoren: "net zo", "hetzelfde ... / ook (niet)" en "evenmin ...".

• Het is niet nodig Jan zakgeld te geven, want zijn broer kreeg ook geen zakgeld. (En het ene kind dient hetzelfde behandeld te worden als het andere.)

---

Causale relatie

Argumentatie gebaseerd op een causale relatie:

Voor x geldt y

want: voor x geldt z

en: z leidt tot y

Kritische vraag

• Leidt z wel altijd tot y?

Of omgekeerd, waarbij de premissen aan het gevolg refereert, en de conclusie naar de oorzaak. Een extra kritische vraag is in dat geval:

• Kan y niet door iets anders dan z veroorzaakt zijn?

Indicatoren

In het doorgaans 'verzwegen' deel zijn mogelijke indicatoren: "heeft tot gevolg dat", "leidt tot", "word je" en "kan niet anders dan eindigen in".

In de conclusie/premisse zijn mogelijke indicatoren: "dan", "daardoor", "dat heeft tot gevolg dat", "schept", "creeert", "dat maakt dat", "dat is ontstaan" en "heeft opgelopen".

• Melissa zal wel zwakke ogen hebben, want ze zit altijd bij slecht licht te lezen. (En van lezen bij slecht licht krijg je zwakke ogen.)
• Melissa heeft vast veel bij slecht licht gelezen, want ze heeft zwakke ogen. (En ...)